(Lembranzas duns anos que xa van aló, moi, moi lonxe).
Era tempo no que ía moito frío (non se poden facer comparacións co que vai agora). Daquela, a leña, ardendo no lume todo o día, era a única fonte de enerxía para todo: facer a comida, quentar vellos e novos, cocerlles ós porcos... ( lembro comentarios e estrañeza, dalgúnha visita, arredor do costume de lles dar cocido). Era tan imprescindíbel que xa comezaban a escoitarse comentarios arredor da problemática que se albiscaba para os tempos vindeiros: “as árbores produtoras comezaban a esgotarse”, o mesmo acontecía coas especies que se facían servir en quentar os fornos para cocer o pan, e o simple estrado para as cortes tamén ía escaso, supoño tiña moito a ver a erosión do monte diante dunha extracción abusiva e pastoreo continuo de cabras e ovellas. Non sei, se por sorte, pero a situación foi mudando coa chegada, pouco a pouco, do “gas butano”que mellorou o horizonte cheo de negras neboeiras... (Ben non sei se isto é o correcto, xa que tamén foi daquela que comezou a emigración masiva... e coido que tamén a praga dos lumes ).
As matanzas: non pasaba un día sen algunha, e viña a ser un problema para os cativos o podermos conciliar a asistencia a tódalas que eramos convidados; faciamos contas das que foramos e das que nos quedaban por ir. Eran días de festa grosa. Pero sobre todo de troula, cos “fachóns” como divertimento estrela (hoxe supoño que non se poderían acender).
O día da nosa matanza, polo día moi ben, os cativos da casa mais algúns convidados, podiamos gozar da troula e tamén axudar a pelar os porcos; logo, agardar que o matachín nos chamase para recoller as castañolas que de seguida tirabamos no borrallo onde fervera a auga para pelar os porcos; un manxar exquisito as “castañolas” asadas.
Pero á noite non nos deixaban acender fachóns... aínda que xa o sabiamos, intentabamos obter permiso, pero sempre era o mesmo: un “NON” ben grande e riguroso. A festa era a medias... había que obedecer.
A noite de Nadal (noiteboa): era, alomenos na miña casa, moi especial, con certa melanconía, misterio e tamén de ledicia xa que nos xuntabamos todos.
A cea sempre especial, pola xuntanza de toda a familia, e tamén polo menú que acostumaba a ser de festa; a matanza, que sempre se facía uns días antes, facilitaba o poder elixir con máis facilidadade.
Lembro que cando se acababa a xarra do viño, meus pais mandaban aos dos irmáns máis vellos buscar outra a adega. Eu deseguida me sumaba para levar o farol. Baixabamos pola escaleira interior, para evitar saír ao patio. O Segundo (q.e.e.) deixábame encher a xarra aguantando a billa con moito coidado para non verter o preciado viño branco; logo viña o intre agardado que formaba parte da cerimonia: meu irmán collía un dos vasos que sempre se gardaban alí (ao dispor de posíbeis bebedores), e dábame o que el dicía “unha pinguiña”, eu gostaba daquel “groliño” que sabía non se ía repetir, xa que os cativos non tiñamos “bula” para beber.
Tamén aproveitaban a viaxe, para entrar á tina do viño, onde se gardaban froitas: peras de inverno (só para asar e cocer, xa que eran moi duras), mazás espriegas, encarnadas, pel de sapo, e tamén conchos.
Por tradición, despois de cear sempre viñan pasar un bo rato familiares da Cruz e do Campo. Intre no que meus irmáns habían de baixar á adega, outra vez, encher a xarra de viño branco.
Logo, ás doce, viña a “misa do galo”, con certos aires de misterio: a maioría dos veciños camiñando cara a igrexa en procesión nocturna: uns con farois, outros, os menos, con focos e os máis ás apalpadelas. Lembro que á saída pasaban os mozos polas casas cantando (logo, cando un foi chegando a isa idade na que xa pensa que é grande, non sen oposición paterna, tamén se foi involucrando na tradición).
Bo Nadal !
Saúde e boa viaxe.
Comentarios recentes